A guerra contra as pensións

(por Antón Losada)

Axítase con alarma o chamado "problema das pensións" e os nosos pensionistas, escoitando e vendo canto se vocea sobre eles, deben irse á cama cada noite convencidos de ter a culpa por ser moitos e vivir demasiado. Ao parecer agora os vellos son, ante todo, outro gasto que non nos podemos permitir.

Non supón nada novo. Fai tempo que foi declarada a guerra aos sistemas públicos de pensións. Xa en 1994, no seu seminal informe sobre pensións e envejecimiento, o Banco Mundial advertía que as pensións públicas xeraban estancamento económico ao aumentar os custos do emprego e obstaculizaban o desenvolvemento dos mercados de capital ao competir coas pensións privadas.

Desde entón as pensións públicas deixaron de concibirse como un mecanismo de solidariedade. Agora son capital que convén "liberar" para investilo nos mercados financeiros. Nesta guerra contra as pensións públicas todo vale, case todo é mentira e, ao parecer, canto máis grande a bóla, mellor.

A primeira gran mentira consiste en presentar as nosas pensións como un pozo sen fondo. O noso investimento en pensións mantense na contorna de de o 11% do PIB e tres puntos por baixo da media da UE-15. De acordo coas previsións máis alarmistas, chegaremos ao 14% do PIB en 2050. Unha porcentaxe inferior ao que hoxe xa dedican a pensións países como Italia ou Francia e moi parello ao gasto alemán. De feito, de acordo cos datos da OCDE, o custo das pensións en España seguiu unha traxectoria similar aos países da nosa contorna.

En España non está pasando nada moi diferente a canto acontece nos países cos que adoitamos compararnos. As nosas pensións non afrontan ningunha situación excepcional. De feito, a única excepción consiste en que o noso investimento en pensións sempre foi considerablemente menor. O actual déficit da Seguridade Social non responde principalmente ao incremento de pensionistas. Débese sobre todo ao aumento do paro e a imparable precarización do emprego.

A segunda gran mentira refírese ás apocalípticas proxeccións demográficas que nos alertan sobre a insostenibilidad de sistema. Para que se cumpran han de concorrer fenómenos tan paranormales como que a poboación española caia por baixo dos 41 millóns, a inmigración sexa case igual a cero e o ritmo de saída ao estranxeiro dos nosos mozos non decaiga nin coa famosa recuperación.

A terceira mentira consiste en chamar "gasto" ás pensións, cando en realidade representan un investimento. Si non me creen, pensen en todas as familias que puideron e poden aínda capear estes anos de crises grazas ás pensións que ingresaron os maiores da familia ou o aforro que eses mesmos pensionistas supoñen ao Estado en términos de servizos sociais. A ver si deixamos de aceptar sen máis esa falacia segundo a cal todo o público representa un gasto improductivo e todo o privado supón un investimento produtivo. O chamado "gasto" en pensións tamén estimula a economía produtiva en forma de consumo e demanda.